1. 1. Umumiy qoidalar

1.1. “Ajdodlar izidan” intellektual o‘yini (bundan keyingi o‘rinlarda intellektual o‘yin deb yuritiladi)ni o‘tkazishdan maqsad, yosh harbiy xizmatchilar, xodimlar va kursantlarning milliy davlatchiligimiz vujudga kelishi va taraqqiy topgan davrlarda harbiy sohada erishilgan yutuqlar shon-shuhratini tarixiy dalillar asosida zamondoshlar ongi-xotirasida mustahkamlash va imkon qadar keng ommaga, ayniqsa, yosh avlodga yetkazish, ularning dunyoqarashlari, qalblarida milliy qadriyatlar ruhi, millat tamadduniga daxldorlik, ona Vatanga mehr va sadoqat, adolat tuyg‘usini har tomonlama kuchaytirish, buyuk sarkardalarimiz meros qilib qoldirgan boy jang san’ati sirlarini o‘rganishda kitob o‘qishning ahamiyatini oshirishdan iborat.

1.2. Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa, Ichki ishlar, Favqulodda vaziyatlar vazirliklari, Bojxona qo‘mitasi, Milliy gvardiya, DXX Chegara qo‘shinlari (keyingi o‘rinlarda kuch tuzilmalari deb yuritiladi) harbiy xizmatchilari, xodimlari va ularning oliy harbiy ta’lim muassasalari kursantlari (30 yoshdan oshmagan) o‘rtasida intellektual o‘yinini o‘tkazish tartibini belgilaydi.

2. 2. Intellektual o‘yinni o‘tkazish tartibi

2.1. Intellektual o‘yinda barcha kuch tuzilmalarining boshlang‘ich tashkiloti mavjud bo‘lgan harbiy qism va muasasalarining har biridan
6 nafardan ishtirokchisi bo‘lgan jamoalari ishtirok etadi.

2.2. Shakllantirilgan jamoalar to‘g‘risida harbiy qism va muassalardagi boshlang‘ich tashkilot yetakchilari tomonidan O‘zbkiston yoshlar ittifoqining hududiy Kengashlariga tanlov e’lon qilinganidan so‘ng 3 ish kuni ichida talabnoma kiritishi lozim.

2.3. Talabnomada jamoaning nomi, a’zolari va jamoa sardori to‘g‘risidagi ma’lumotlar to‘liq ko‘rsatilishi shart.

2.4. Talabnoma hududiy Kengash tomonidan  tasdiqlanganidan so‘ng,
2 kun muddat ichida O‘zbkiston yoshlar ittifoqi Markaziy Kengashiga axborot beradi.

2.5. Ittifoqning Markaziy Kengashi tomonidan Hududiy bosqichlarda g‘olib bo‘lgan jamoalar to‘g‘risida ma’lumotlar kuch tuzilmalarga taqdim etiladi hamda mazkur jamoalar o‘rtasida vazirlik bosqichi o‘tkaziladi

2.6. Kuch tuzilmalari Yoshlar yetakchilari Respublika bosqichida dastlabki tuzilgan jamoaning aynan o‘zi ishtirok etishini ta’minlashga javobgar hisoblanadi.

2.7. Intellektual o‘yin ikki yo‘nalishda:

- birinchi yo‘nalish – kuch tuzilmalarining yosh harbiy xizmatchilari va xodimlari o‘rtasida;

- ikkinchi yo‘nalish – oliy harbiy ta’lim muassasalari kursantlari o‘rtasida o‘tkaziladi.

2.8. Har bir yo‘nalishda va ularning bosqichlarida ishtirok etayotgan jamoalarga savollar O‘zbekiston yoshlar ittifoqi Markaziy Kengashi tomonidan tasdiqlangan adabiyotlardan kelib chiqib tuziladi.

2.9. Birinchi yo‘nalishda intelektual o‘yinni o‘tkazish tartibi:

- Ushbu yo‘nalishda intellektual o‘yin hududiy, vazirlik va respublika bosqichlarida o‘tkaziladi.

- Hududiy bosqich – kuch tuzilmalari uchun alohida tartibda, O‘zbekiston yoshlar ittifoqining hududiy Kengashlari tomonidan barcha kuch tuzilmalaridagi boshlang‘ich tashkilotlar yetakchilari bilan hamkorlikda o‘tkaziladi.

- Kuch tuzilmalarining alohida hususiyatlaridan kelib chiqqan holda bir hududiy boshqarma doirasida bitta jamoa shakllantirilishiga va unda viloyatning turli tumanlaridan (yoki okrug hamda boshqarmalar tarkibidan) vakillar qabul qilinishiga ruxsat etiladi.

- Kuch tuzilmalari tomonidan sohaviy hususiyatidan kelib chiqqan holda mintaqaviy shakldan ham o‘tkazilishi mumkin. Bunda, mintaqaviy yetakchilikni qo‘lga kiritgan jamoa vazirlik bosqichga yo‘l oladi.

- Vazirlik bosqichida hududiy yoki mintaqaviy bosqichda g‘olib bo‘lgan jamoalar o‘zaro kuch sinashadi va 1-o‘rinni qo‘lga kiritgan jamoaga respublika bosqichiga yo‘llanma beriladi.

Intellektual o‘yinning vazirlik bosqichini o‘tkazishda kuch tuzilmalari mas’ul hisoblanadi.

-  Respublika bosqichiga yo‘llanma olgan jamoa tarkibini o‘zgartirilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.

- Respublika bosqichi kuch tuzilmalariaro bosqich hisoblanib, O‘zbekiston yoshlar ittifoq Markaziy Kengashi tomonidan tashkil etiladi va unda vazirlik bosqichida g‘olib bo‘lgan 6 ta jamoa, har bir kuch tuzilmasining
1 tadan jamoalari o‘zaro bahslashadi.

2.10. Ikkinchi yo‘nalishda intellektual o‘yinni o‘tkazish tartibi:

- Ushbu yo‘nalishda intellektual o‘yin o‘quv kurslari o‘rtasida va respublika bosqichida o‘tkaziladi.

- O‘quv kurslari o‘rtasidagi bosqich – kuch tuzilmalari tarkibiga kirgan harbiy yoki harbiylashtirilgan oliy ta’lim muassasalarining kurslari o‘rtasida o‘tkaziladi. Gʻolib bo‘lgan jamoaga respublika bosqichida ishtirok etish uchun yo‘llanma beriladi.

- Respublika bosqichida o‘quv kurslari o‘rtasidagi bosqichda g‘olib bo‘lgan harbiy (harbiylashtirilgan) oliy ta’lim muassasalaridan bittadan   jamoa ishtirok etadi.

(oliy harbiy ta’lim muassaassi bosqichi ishtirokchilaridan terma jamoa shakllantirishga ruxsat etiladi).

3. 3. O‘yin shartlari va baholash mezonlari

3.1. Intellektual o‘yin savollarini tuzishda foydalanilgan kitoblar ko‘rsatkichli baraban atrofiga yoki elektron generatorga qo‘yiladi. Baraban aylantirilib, baraban ko‘rsatkichi to‘xtagan yoki elektron generator tanlagan kitobdan jamoalarga savollar beriladi.

3.2. Jamoalarga o‘ylash uchun 30 soniya vaqt ajratiladi va berilgan savolga javobni boshlovchiga yozma ravishda taqdim etish uchun 10 soniya vaqt beriladi (ajratilgan vaqtdan so‘ng taqdim etilgan javoblar qabul qilinmaydi).

3.3. Jamoalarning javoblari qabul qilingandan so‘ng boshlovchi tomonidan to‘g‘ri javob o‘qib eshittiriladi.

3.4. Har bir to‘g‘ri javob uchun 1 ball, noto‘g‘ri javob uchun 1 jarima ball, taqdim etilmagan javob uchun 0,5 jarima ball beriladi.

3.5. Birinchi bo‘lib o‘ylash uchun ajratilgan vaqtdan avval (10 soniya ichida) boshlovchiga to‘g‘ri javobni taqdim etgan jamoa 1,5 ballni qo‘lga kiritadi. Vaqtdan avval taqdim etilgan javob noto‘g‘ri bo‘lsa jamoaga
1,5 jarima ball beriladi.

3.6. Har bir jarima ball uchun jamoadagi bir nafar ishtirokchi o‘yin stolini tark etadi.

3.7. Jamoa sardorlariga o‘yin davomida jamlangan har 2 ball evaziga o‘yinni tark etgan bir nafar ishtirokchisini o‘yinga qaytarishi hamda 3 ball evaziga, raqib jamoaning bir nafar ishtirokchisini o‘yindan chetlatish uchun ishchi guruhga murojaat qilish huquqi beriladi (so‘nggi 3 ta savol davomida mazkur huquq o‘z kuchini yo‘qotadi).

3.8. Intellektual o‘yin ikki bo‘limdan iborat bo‘lib, har bir bo‘limda
15 tagacha, jami 30 ta savol o‘ynalishi mumkin. Bo‘limlar oralig‘ida jamoalarga dam olishlari uchun 5 daqiqa vaqt beriladi.

3.9. Intellektual o‘yin yakunida agar ikki yoki undan ko‘p jamoalar bir xil ballga ega bo‘lsa, g‘olib jamoa aniqlanguniga qadar qo‘shimcha savollar o‘ynaladi.

3.10. Intellektual o‘yin natijalariga ko‘ra, eng yuqori ballga ega bo‘lgan jamoa o‘yin g‘olibi deb e’lon qilinadi (jamoaning yakuniy ballarini hisoblash davrida intellektual o‘yinda qolgan jamoaning har bir ishtirokchisiga yakuniy ballga qo‘shimcha sifatida 1 ball qo‘shib beriladi, bo‘limlar tugashidan avval jarima ballar hisobiga jamoalar o‘yinni tark etsa oxirgi qolgan jamoa o‘yin g‘olibi deb e’lon qilinadi).

4. 4. Jamoalarga qo‘yiladigan talablar

4.1. Intellektual o‘yin davomida:

- jamoa a’zosi intellektual o‘yinni sababsiz tark etishi;

- savollarga baland ovozda javob berishi yoki boshqa jamoa va ishchi guruh a’zolari bilan bahslashishi;

- boshqa jamoalarga o‘zining xulq-atvori bilan salbiy ta’sir o‘tkazishi;

- intellektual o‘yin davomida jamoa a’zolariga tashqi tomondan imo-ishora yoki boshqa vositalar orqali savol javobini yetkazish ta’qiqlanadi.

4.2. Agar o‘yin davomida bunday holatlar kuzatilsa, ishchi guruh tomonidan jamoa ogohlantiriladi va ushbu holat qayta takrorlansa jamoa o‘yindan chetlashtiriladi.

5. 5. Intellektual o‘yinni tashkil etish va o‘tkazish uchun mas’ullar

5.1. Intellektual o‘yinning hududiy va respublika bosqichlarini tashkil etish va uni o‘tkazishgaO‘zbekiston yoshlar ittifoqi Markaziy Kengashi mas’ul hisoblanadi.

- shuningdek, Markaziy Kengash intellektual o‘yinning hududiy va respublika bosqichlarini o‘tkazish bo‘yicha ishchi guruh tarkibini tasdiqlaydi.

- intellektual o‘yinlarni tashkil etish va o‘tkazish bilan bog‘liq barcha masalalarni hal etadi, shu bilan birga ariza, shikoyat va takliflarni ko‘rib chiqadi.

5.2. Iintellektual o‘yinning vazirlik bosqichini o‘tkazish tartibi kuch tuzilmalari tomonidan belgilanadi hamda mazkur bosqichga kuch tuzilmalari mas’ul hisoblanadi.

6. 6. Ishchi guruh

6.1. Ishchi guruh tarkibi bir nafar savol-javoblarni o‘qib eshittiruvchi boshlovchi, intellektualo‘yinda ishtirok etayotgan jamoalar sonidan kelib chiqqan holda kamida uch nafardan iborat ekspertlar (ekspertlar intellektual o‘yinga qo‘yilgan kitoblarni to‘liq va mukammal o‘qigan bo‘lishlari talab etiladi) hamda jamoalar tomonidan savollarga berilgan javoblar yozilgan varaqlarni ekspertlarga yetkazib beruvchi ikki (uch) nafar yordamchilardan (yordamchilar bir vaqtning o‘zida kuzatuvchi vazifasini ham bajaradi) iborat bo‘ladi.

6.2. Ishchi guruh intellektual o‘yin davomida jamoalarning ballarini umumlashtirib borishi;

- jarima ballari uchun jamoa a’zolarining bir nafar a’zosini o‘yin stolidan chetlatish uchun jamoa sardoriga murojaat qilishi;

- jamoa sardorlarining jamlangan ballar evaziga o‘yinni tark etgan jamoa a’zosini o‘yinga qaytarishga ruxsat berishi;

- jamoa sardorlarining jamlangan ballar evaziga boshqa bir jamoaning bir ishtirokchisini o‘yindan chetlatishga ruxsat berishi;

- Mazkur Nizomning 3-bo‘limida ko‘rsatilgan qoidalar buzilgan taqdirda jamoaga ogohlantirish e’lon qilishi yoki o‘yindan chetlatilishi;

- intellektual o‘yin natijalariga ko‘ra, g‘olib jamoani e’lon qilishi va keyingi bosqichga yo‘llanma berish huquqiga egadir.

6.3. Ishchi guruh o‘z faoliyati yuzasidan O‘zbekiston yoshlar ittifoqi Markaziy Kengashiga hisobot berib boradi.

7. 7. Gʻoliblarni taqdirlash

7.1. Intellektual o‘yin g‘oliblari va ishtirokchilari tashkilotchilar tomonidan I, II va III darajali diplom va qimmatbaho sovg‘alar bilan taqdirlanadi.

- shuningdek, intellektual o‘yinda ishtirok etgan jamoalar O‘zbekiston yoshlar ittifoqi Markaziy Kengashi tomonidan turli nominasiyalar bo‘yicha taqdirlanishi mumkin.

7.2. Intellektual o‘yinning final bosqichida I-o‘rinni qo‘lga kiritgan jamoaga O‘zbekiston yoshlar ittifoqi tomonidan “Ittifoq kubogi” topshiriladi.

8. 9. Intellektual tanlovida jami o‘ynaladigan kitoblar ro‘yxati:

1-bosqichda o‘ynaladigan kitoblar

 “Amir Temur Saltanatida Xavfsizlik Xizmati” - Hamdam Sodiqov

 “Sulton Jaloliddin Manguberdi” - Baxtiyor Abdug‘ofur

“Boburnoma” - Zahiriddin Muhammad Bobur

“Avlodlar davoni” - Pirimqul Qodirov

2-bosqichda qo‘shimcha o‘ynaladigan kitoblar

 “Alpomish” dostoni - Yoshlar kutubxonasi

 “Temur Malik” - Mirmuhsin

 “Spitamen” - Maqsud Qoriyev

 “Sulton Jaloliddin Manguberdi” - Baxtiyor Abdug‘ofur

 “Boburnoma” - Zahiriddin Muhammad Bobur

 “Avlodlar davoni” - Pirimqul Qodirov

3-bosqichda qo‘shimcha  o‘ynaladigan kitoblar

 “Amir Tyemur saltanatida xavfsizlik xizmati” - Hamdam Sodiqov

 “Alpomish” Dostoni - Yoshlar kutubxonasi

 “Ufq” romani - Said Ahmad

 “Sulton Jaloliddin Manguberdi” - Baxtiyor Abdug‘ofur yangi asr adabiyoti

 “Tumaris” - Mirkarim Osim - Yoshlar kutubxonasi

 “Temur Malik” - Mirmuhsin - Yoshlar kutubxonasi

 “Spitamen” - Maqsud Qoriyev

 “Boburnoma” - Zahiriddin Muhammad Bobur - Yoshlar kutubxonasi

 “Avlodlar davoni” - Pirimqul Qodirov

 “Mirzo Ulug‘bek” - Maqsud Shayxzoda